Φιλαδελφία: Μανιφέστο καταναλωτών για τις Ευρωεκλογές (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών)

Τα τελευταία 5 χρόνια, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε αρκετές Οδηγίες και Κανονισμούς, που επηρεάζουν την καθημερινότητα των καταναλωτών. Αρκετοί από τους νόμους, που υιοθετήθηκαν, από το Ευρωκοινοβούλιο, θα αποφέρουν απτά οφέλη, στους καταναλωτές:

Η Οδηγία για τα Δικαιώματα των Καταναλωτών, όταν κάνουν αγορές, μέσω διαδικτύου, θα προσφέρει μεγαλύτερη προστασία, στους καταναλωτές, αν και η αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν ήταν και τόσο «φιλική» για τους καταναλωτές.

Αν και το Ευρωκοινοβούλιο δεν υπέρ ψήφισε την υποχρεωτική διατροφική σήμανση, στο εμπρός μέρος της συσκευασίας, ο Κανονισμός για τη σήμανση των τροφίμων, που ψηφίστηκε, τελικά, βελτιώνει την αναγνωσιμότητα των πληροφοριών, κάνει τη διατροφική σήμανση και τη σήμανση της χώρας προέλευσης, στο φρέσκο κρέας υποχρεωτικές.
Η Οδηγία για τα Ενυπόθηκα Δάνεια (στεγαστική πίστη) βελτιώνει την προσυμβατική πληροφόρηση των καταναλωτών και θεσμοθετεί το δικαίωμα, για αποπληρωμή των δανείων αυτών, πριν τη λήξη τους.
Το Ευρωκοινοβούλιο εισήγαγε αυστηρά μέτρα, για να ενδυναμώσει την εποπτεία της αγοράς φαρμάκων, προασπίζοντας την ασφάλεια των καταναλωτών και βελτιώνοντας την πληροφόρησή μας, για τα οφέλη και τους κινδύνους, από τα φαρμακευτικά σκευάσματα.
Η Οδηγία για την Ενεργειακή Επάρκεια θα βοηθήσει τους καταναλωτές να ελέγχουν την κατανάλωση ενέργειας και να λαμβάνουν μέτρα, για να εξοικονομούν ενέργεια και χρήματα.
Η υιοθέτηση της νομοθεσίας για την Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, θα διευκολύνει τη γρήγορη επίλυση των προβλημάτων των καταναλωτών.
Τα παραπάνω πρέπει να προστεθούν, στις ενέργειες του Ευρωκοινοβουλίου να εμποδίσει τη συμφωνία ACTA, για τα πνευματικά δικαιώματα καθώς και στη θετική αναφορά, που έκανε, για την προστασία της υγείας μας, από τα χημικά, που προκαλούν ενδοκρινολογικές ανωμαλίες.
Παρόλα τα παραπάνω, η Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά δεν είναι, ακόμα, πραγματικότητα:
Η εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών, συχνά, παραμένει, στα χαρτιά και δεν εφαρμόζεται.
Η κρίση έχει υποβαθμίσει τους δημόσιους μηχανισμούς ελέγχου της αγοράς και υποσκάπτει τη βιωσιμότητα των Ενώσεων Καταναλωτών.
Η πληροφόρηση, πλέον, δε βοηθά τους καταναλωτές να κάνουν σωστές και πληροφορημένες επιλογές, αλλά έχει καταντήσει «υπέρ - πληροφόρηση».
Οι βασικές (καθολικές) υπηρεσίες, που είναι απαραίτητες, για την ευημερία των καταναλωτών, π.χ. η στέγαση, η θέρμανση, το ηλεκτρικό ρεύμα, οι τηλεπικοινωνίες, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τα καύσιμα, καθημερινά, γίνονται όλο και περισσότερο μη προσβάσιμες, από τους καταναλωτές, που αδυνατούν να πληρώσουν τις, ήδη, υψηλές αλλά και διαρκώς αυξανόμενες τιμές.
Η πολιτική της απελευθέρωσης των αγορών και της ιδιωτικοποίησης βασικών τομέων της οικονομίας δεν έφερε ούτε χαμηλότερες τιμές, ούτε περισσότερες επιλογές, ούτε καλύτερη λειτουργία της αγοράς. Τις περισσότερες φορές κατέληξε, σε ολιγοπώλια, όπως στην αγορά ενέργειας.
Εμπορικές στρατηγικές απαγορεύουν, ακόμη, στους καταναλωτές, να ψωνίσουν διασυνοριακά.
Η «έξυπνη ρύθμιση» είναι πολύ ωραίος όρος, αλλά έχει σοβαρές παρενέργειες. Η άποψη, που έχει επικρατήσει, το τελευταίο χρονικό διάστημα, στην Ευρώπη, είναι ότι η προστασία των καταναλωτών αποτελεί βάρος, για τις επιχειρήσεις, το οποίο θα εξαλειφτεί, μέσα από την έξυπνη ρύθμιση της αγοράς.

Από το επόμενο Ευρωκοινοβούλιο, οι καταναλωτές απαιτούμε:

Για τα τρόφιμα:
- Τα τρόφιμά μας να είναι ασφαλή.
- Τα διατροφικά σκάνδαλα, που ζήσαμε, δεν πρέπει να επαναληφθούν.
- Η σήμανση των τροφίμων πρέπει να είναι ξεκάθαρη και κατανοητή καθώς και επιστημονικά ορθή.
- Οι ευάλωτοι καταναλωτές και κυρίως τα παιδιά δεν πρέπει να στοχοποιούνται, κατά την προώθηση τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη, αλάτι, λιπαρά.
- Τα κοτόπουλα «με χλωρίνη», τα βοδινά με «λακτικό οξύ», τα προϊόντα κλωνοποιημένων ζώων ή απογόνων τους πρέπει να απαγορεύονται ή τουλάχιστον να σημαίνονται.
- Η σήμανση της χώρας προέλευσης πρέπει να γίνει υποχρεωτική, για όλα τα τρόφιμα.
- Πρέπει να απαγορευτεί η χρήση αντιβιοτικών, στα ζώα, γιατί προκαλούν αυξημένη αντοχή των ιών, στα αντιβιοτικά, για ανθρώπους.
- Πρέπει να ολοκληρωθούν τα διατροφικά προφίλ των τροφίμων, ώστε να τελειώνουμε, επιτέλους, με τους διατροφικούς ισχυρισμούς.
- Για τους ισχυρισμούς υγείας, στα συμπληρώματα διατροφής, από βότανα, πρέπει να υπάρξει νομοθεσία, ώστε να ελέγχονται, με τον ίδιο τρόπο, που ελέγχονται οι ισχυρισμοί, στα τρόφιμα.
Για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες: Πέντε χρόνια μετά την απάτη της Lehman Brothers, τα σκάνδαλα και τις δυσλειτουργίες των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, η κρίση δεν έχει, ακόμα τελειώσει. Αν και θεσπίστηκαν ή θεσπίζονται αρκετά μέτρα, για τη ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα, οι καταναλωτές συνεχίζουν να ανησυχούν, για τις καταθέσεις, τα δάνεια και τις συντάξεις τους. Οι εποπτικοί μηχανισμοί εξακολουθούν να αδυνατούν να προστατέψουν, ουσιαστικά, τους καταναλωτές. Η οικονομική κρίση ανέδειξε το μέγεθος του προβλήματος της υπερχρέωσης των νοικοκυριών και της αδυναμίας τους να εξοφλήσουν τα δάνειά τους. Τα πέντε χρόνια της κρίσης απέδειξαν ότι ο χρηματοπιστωτικός τομέας απέτυχε να παρέχει στους καταναλωτές προϊόντα και υπηρεσίες, που έχουν, πραγματικά ανάγκη. Στην αγορά βλέπουμε πρακτικές «αρπακτικού», από τις τράπεζες προς τους πιο ευάλωτους καταναλωτές, στεγαστικά δάνεια σε ξένο νόμισμα, εξοργιστικές πρακτικές είσπραξης οφειλών, επενδυτικά προϊόντα υψηλού ρίσκου, κρυφές ή περίπλοκες χρεώσεις, σύνθετα προϊόντα, απουσία ανεξάρτητων συμβουλών, ανύπαρκτα ή ανεπαρκή μέτρα, για την υπερχρέωση. Πρέπει λοιπόν:
- Να εναρμονιστεί η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα, σε όλα τα κράτη-μέλη και να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες των εποπτικών αρχών, ώστε να προστατεύουν, ουσιαστικά τα δικαιώματα των καταναλωτών.
- Πρέπει να δημιουργηθούν θεσμοί, που θα παρέχουν δωρεάν συμβουλές, στους καταναλωτές.
- Πρέπει να αντιμετωπιστεί, προληπτικά και κατασταλτικά, η υπερχρέωση.
- Η Οδηγία για την Ασφαλιστική Μεσολάβηση πρέπει να αναθεωρηθεί, ώστε να μη «ληστεύονται», πλέον, οι καταναλωτές, από άχρηστα και μη απαραίτητα ασφαλιστήρια συμβόλαια.
Δικαιώματα καταναλωτών: Η αναθεώρηση του ευρωπαϊκού κεκτημένου των καταναλωτών, που άρχισε, πριν 10 χρόνια, δεν έχει, ακόμα, ολοκληρωθεί. Η Οδηγία για τα Δικαιώματα των Καταναλωτών δεν καλύπτει τις εγγυήσεις, δεν περιλαμβάνει μοντέρνους κανόνες, για τα ψηφιακά προϊόντα. Η προστασία των καταναλωτών, στην Ευρώπη, πρέπει να προσαρμοστεί, στα σημερινά δεδομένα και να αναβαθμιστεί. Το Κοινό Ευρωπαϊκό Δίκαιο, για τις Πωλήσεις, όχι απλά δεν αποτελεί λύση, στα παραπάνω προβλήματα, αλλά τα δικαιώματά μας κινδυνεύουν, με υποβάθμιση. Οι καταναλωτές απαιτούμε:
- Να αναθεωρηθεί η Οδηγία για τις Πωλήσεις και τις Εγγυήσεις, ώστε να διασφαλιστεί η πραγματική εφαρμογή της διετούς εγγύησης, για τα ελαττωματικά προϊόντα.
- Να επιμηκυνθεί η περίοδος της εγγύησης, υπέρ των δύο ετών και κυρίως για τα καταναλωτικά αγαθά διαρκείας.
- Πρέπει να προαχθεί, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η επιμήκυνση της ζωής των προϊόντων.
- Πρέπει να θεσμοθετηθεί η συλλογική αποζημίωση, για να αποζημιώνονται οι καταναλωτές, όπως πρέπει.
- Πρέπει να αναθεωρηθεί ο Κανονισμός για τη διασυνοριακή συνεργασία των φορέων για τον καλυτερότερο εντοπισμό τυχόν παραβιάσεων των δικαιωμάτων των καταναλωτών, που παρουσιάζονται, σε περισσότερα του ενός κράτη-μέλη.
- Η Οδηγία για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές πρέπει να εφαρμοστεί, σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Η προστασία των καταναλωτών, που κάνουν διακοπές, με «πακέτα», πρέπει να εκμοντερνιστεί και να προσαρμοστεί, στα νέα προϊόντα και στις νέες τεχνολογίες.
Ψηφιακά δικαιώματα: Το διαδίκτυο έχει γίνει βασικός παράγοντας της εμπορικής, επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των Ευρωπαίων. Διευκολύνει την πρόσβαση στη γνώση, τον πολιτισμό και ένα μεγάλο αριθμό αγαθών. Παρά, όμως, τον απεριόριστο χαρακτήρα του, οι καταναλωτές, συχνά, αντιμετωπίζουν περιορισμούς ακόμα και άρνηση πρόσβασης, εξαιτίας της χώρας διαμονής τους, ή της εθνικότητάς τους. Οι καταναλωτές απαιτούμε:
- Να σταματήσει η διαδικτυακή διάκριση ώστε να είναι εγγυημένη η πρόσβαση όλων, σε τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και υπηρεσίες.
- Οι καταναλωτές χρειάζονται «δίκαιους» και διαφανείς συμβατικούς όρους καθώς και ένα διαδίκτυο «ανοιχτό» και «ουδέτερο».
- Η Οδηγία για την Κοινωνία της Πληροφορίας, πρέπει να αναθεωρηθεί, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι περιορισμοί, στη χρήση αγορασμένων ψηφιακών προϊόντων, δεν προέρχονται, από καταχρηστικές ερμηνείες των πνευματικών δικαιωμάτων.
- Η Οδηγία για τις Πωλήσεις πρέπει να καθορίσει τους τρόπους αποκατάστασης από τον έμπορο ζημίας, που τυχόν θα υποστεί ένας καταναλωτής, από την αγορά αγαθών, που δεν ανταποκρίνονται, στις προσδοκίες του.
- Ο Κανονισμός για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων πρέπει να διασφαλίσει τον ίδιο βαθμό προστασίας των καταναλωτών, στο ψηφιακό περιβάλλον, όπως και στην πραγματικότητα.
Διατλαντική Συμμαχία για το Εμπόριο και τις Επενδύσεις: Το νέο Ευρωκοινοβούλιο θα κλιθεί να επικυρώσει την εμπορική συμφωνία Η.Π.Α.-Ε.Ε. (TTIP).
- Μια τέτοια συμφωνία πρέπει να διασφαλίσει την αναβάθμιση και όχι την υποβάθμιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών.
- Οι συνομιλίες για τη συμφωνία αυτή δεν πρέπει να γίνονται «κεκλεισμένων των θυρών» και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, αλλά κυρίως στις Η.Π.Α.
- Σε καμιά περίπτωση, δεν πρέπει η Ε.Ε. να δεχτεί τον ισχυρισμό ότι η νομοθεσία, για την προστασία των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, αποτελούν παραβίαση των δικαιωμάτων των επενδυτών και ζητούμε να εξαιρεθεί, από οποιαδήποτε εμπορική συμφωνία, η επίλυση διαφορών επενδυτών-κρατών.
Πράσινη ανάπτυξη: Η κρίση δε μπορεί να αποτελεί επιχείρημα για τη συνέχιση καταναλωτικών συνηθειών, που δε διασφαλίζουν την αειφορία. Αντίθετα, η πράσινη παραγωγή και κατανάλωση δείχνουν το δρόμο, για να βγούμε, από την οικονομική κρίση, κάνοντας πράσινες επιλογές, που πυροδοτούν την καινοτομία και την ανάπτυξη.
- Το επόμενο Ευρωκοινοβούλιο πρέπει να διασφαλίσει κατάλληλες νομικές και εμπορικές συνθήκες, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να βρουν, στην αγορά, περισσότερα φιλικά, στο περιβάλλον, αγαθά, σε προσιτές τιμές.
- Η πράσινη ανάπτυξη, όμως, δε θα έρθει, μόνο από την αλλαγή των καταναλωτικών συμπεριφορών και τη στροφή τους, στην πράσινη κατανάλωση. Απαιτείται και η παρέμβαση των Κυβερνήσεων, για την αλλαγή των προτύπων οικολογικής σχεδίασης αγαθών, την αλλαγή της φορολογίας, την επιβολή της πράσινης φορολογίας, την εφαρμογή της περιβαλλοντικής σήμανσης.

Άλλα σημαντικά θέματα.
Το νέο Ευρωκοινοβούλιο πρέπει να διασφαλίσει:

Ότι η προστασία των καταναλωτών δεν είναι απλά μια θεωρία, στα χαρτιά, αλλά πολιτική, που εφαρμόζεται, στην πράξη.
Ότι όλοι οι καταναλωτές έχουν πρόσβαση, σε ασφαλείς, αποτελεσματικές και καινοτόμες θεραπείες καθώς και ότι μπορούν να λάβουν αποφάσεις, για την υγεία τους.
Ότι, στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά, θα κυκλοφορούν μόνον ασφαλή προϊόντα και υπηρεσίες.
Ότι η ενέργεια θα πωλείται, σε προσιτές τιμές, ώστε να έχουν πρόσβαση, σε αυτήν όλοι οι καταναλωτές.
Ότι οι καταναλωτές θα μπορούν να ωφεληθούν πλήρως και με ασφάλεια, από την πρόοδο της τεχνολογίας.
Ότι ο ρόλος του Καταναλωτικού Κινήματος αναγνωρίζεται, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ότι υφίστανται μέτρα χρηματοδότησης και υποστήριξης των Ενώσεων Καταναλωτών, ώστε να εκπροσωπούν και να προστατεύουν τους καταναλωτές.

Οι καταναλωτές τονίζουμε ότι η προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών δεν αποτελεί βάρος και εμπόδιο, στην ανάπτυξη του υγιούς ανταγωνισμού και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Ούτε η κρίση μπορεί να αποτελέσει άλλοθι, για την υποβάθμιση και αμφισβήτηση των δικαιωμάτων μας. Αντίθετα, ο σεβασμός των δικαιωμάτων των καταναλωτών αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, για τις επιχειρήσεις, εργαλείο ανάπτυξης και βασικό παράγοντα, για την έξοδο, από την κρίση.

Τέλος, το πιο σημαντικό στοίχημα, για το νέο Ευρωκοινοβούλιο είναι η καταπολέμηση της καταναλωτικής φτώχειας, που οδηγεί, στο μαρασμό τις επιχειρήσεις, στην ανεργία τους εργαζόμενους και σε ένα σπιράλ ύφεσης τόσο τις εθνικές, όσο και την ευρωπαϊκή οικονομία.